Όλοι γνωρίζουμε ότι η ασυνήθιστη ομορφιά της Σαντορίνης είναι το αποτέλεσμα μιας ηφαιστειακής έκρηξης αλλά δεν είναι και τόσο προφανές το πού ακριβώς βρίσκεται το ηφαίστειο αυτό. Η Σαντορίνη, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, είναι το αποτέλεσμα τεσσάρων ηφαιστειακών εκρήξεων η τελευταία από τις οποίες έγινε το 1620 π.Χ. Αυτή η τέταρτη έκρηξη βύθισε το μεγαλύτερο μέρος του άλλοτε στρόγγυλου νησιού και ενέπνευσε τον μύθο της Χαμένης Ατλαντίδας.

Το ηφαίστειο ωστόσο δεν ευθύνεται μόνο για την καταστροφή του Ακρωτηρίου, αλλά και για τη δημιουργία του μοναδικού σκηνικού της καλντέρας καθώς και των νησιών της Νέας και Παλαιάς Καμένης. Αξίζει να ανακαλύψει κανείς από κοντά τόσο τη γεωλογική δομή των νησιών αυτών, όσο και τα θερμά λουτρά της Παλαιάς Καμένης.

Όσο για τον κρατήρα του ηφαιστείου, λέγεται ότι βρίσκεται στον βυθό ανάμεσα στη Σαντορίνη και τη Θηρασιά. Το μέγεθός του είναι τεράστιο και η καλντέρα αποτελεί μόλις ένα τμήμα του. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας ενώ επισημαίνουν επίσης ότι το ηφαίστειο είχε δώσει αρκετά προειδοποιητικά σημάδια πριν από την τελευταία του έκρηξη.

Το ηφαίστειο έχει εμπνεύσει μια σειρά από μύθους και ιστορίες. Τα «Ηφαίστεια» είναι μια ετήσια αναπαράσταση της έκρηξης που γίνεται κάθε Σεπτέμβριο στο νησί και η οποία συνοδεύεται από πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Άλλο ένα ηφαίστειο είναι αυτό του Κολούμπου, 6,5 χλμ. βορειοανατολικά του ομώνυμου ακρωτηρίου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο από ένα σύνολο 20 υποθαλάσσιων ηφαιστειακών κώνων.